Renklerin Çocuk Psikolojisi Üzerindeki Etkisi

Renklerin insan üzerinde bıraktığı etkiler, yıllar boyunca biliminsanları tarafından gözlemlenmiş, insan psikolojisini ve sağlığını doğrudan etkileyen sonuçları olduğu kanıtlanmıştır. Kamu alanlarında çalışan insanların performansını arttırmasını sağlamak, hastanelerde hasta psikolojisini önemli ölçüde etkilemek ve pazarlama sektöründe satış ve reklam kanallarında ön plana çıkmak ve bunun gibi hayatın her alanında bu bilimsel gerçekten önemli ölçüde faydalanılmaktadır. Olumlu etkilerinin yanında bir çok olumsuz etkisi olduğu da deneylerle kanıtlanmıştır. Renklerin psikoloji üzerindeki etkisi hakkında çalışmalar yapan Uzm. Psikolog Ayben Ertem, Filli Boya'nın yapmış olduğu "Çocuklarda Renk Etkisi" adlı araştırmasında;

"Yaşam alanlarımızda hangi renkleri, hangi kombinasyonlarda ve ne yoğunlukta kullandığımız; renklerin beynimizde gerçekleştirdiği tetiklemelere paralel olarak yaşam kalitesini etkiliyor"

diyor. Çocuk ve bebek sektöründe sıklıkla gördüğümüz renklerin herbirinin farklı etkisi olması, uyaran etken olarak yoğun renk kullanımının psikolojileri üzerindeki etkileri, sakinleştiri renklerin varlığının kanıtlanması sonrasında uzmanlar, renklerin kullanım yüzdesinin doğru ayarlanması veya karıştırılarak dengelenmesini önermektedirler. Bazı renklerin çocuklar üzerindeki etkilerini birlikte inceleyelim.

Kırmızı,

Oyuncak sektöründe sıklıkla gördüğümüz kırmızı renginin sinir sistemi üzerinde uyarıcı etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Yoğun kullanımda çocukların daha gergin ve agresif hissettiği gözlemlenmiş, çocuk ve bebeklerin yaşam alanlarında yoğun kırmızı kullanılmaması uyarısı yapılmıştır. Kırmızı renginin de kullanıldığı odalarda, bu renk yoğun baskın ve uyarıcı özelliği nedeniyle diğer renklerin etkisini bozar.

Turuncu

Kırmızı rengine göre daha sakin olan turuncu, mutluluk, sosyallik ve neşeyi temsil eder. Bu rengin erken uyanmaya yardım ettiği ve içine kapanık sosyalleşme sorunu olan çocuklarda, sosyalleşme sorunlarını azalttığı gözlemlenmiştir. Doygunluk seviyesi azaltılırsa, etkisinin de azaldığı görülmüştür. Özgüveni, sosyalliği ve yüksek enerjiyi temsil eden bu rengin çocuk odaları, oyun alanları ve eğitim alanları gibi yerlerde kullanımı önerilmektedir.

Sarı

Renklerin içerisindeki en mutluluk veren renk olarak tanımlanmıştır. İyilik, samimiyet, neşe ve ilham kaynağıdır. Çarpıcı bir renk olmasına rağmen, kırmızı kadar sert ve uyarıcı değildir. Gün ışığı etkisi oluşturan sarı renginin ferahlatıcı etkisi bulunmaktadır. Hafıza ve motivasyonu önemli ölçüde etkilemesine rağmen yoğun kullanımında gerginlik ve öfkeye sebebiyet verebilir. Bilimsel çalışmalarda yoğun sarıya maruz kalan çocukların daha fazla ağladığı gözlemlenmiştir. Yeşil veya mavi ile birlikte kullanılan sarı rengin daha huzurlu bir ortam yaratacağı söylenmiştir.

Yeşil

Sağlığı temsil eden yeşil renginin sinir sistemi üzerinde sakinleştirici etkisi kanıtlanmıştır. Doğanın gücünü sembolize eden bu renk, dinlendirici ve dengelen bir renktir. Trafik lambalarında tehlike var uyarısı "kırmızı" ile vurgulanırken, geç sinyali vücuttaki gerilimi azaltma etkisinden dolayı "yeşil" ile kullanılmaktadır. Yeşil tonları kullanılan bebek odalarında, bebeklerin uykuya daha rahat daldığı gözlemlenmiştir.

Mavi

Bebek sektöründe çokça kullanılan mavi, kırmızı ve siyahtan sonra dikkat edilmesi gereken renklerden biridir. Doğru tonda kullanıldığında sakinleştirici etkisi veren bu renk, yanlış kullanımda tamamen ters etki yaratabilir. Doğru tonda bir mavi gökyüzünün ve okyanusun temsili olarak ferahlık hissi verirken, siyah katılmış koyu tonları depresif ve pesimist bir durum oluşturabilir. Uykuya geçişi kolaylaştıran sakinlik içeren bu renk, hiperaktif çocuklarda da sakinleştirici özelliğiyle etkisini kanıtlamıştır.

Mor

Kırmızı ve mavinin karışımından oluşan mor rengi, tonlarına göre narinlik, zenginlik barındırırken, rahatsız edici etkiler de yaratabilir. Mor, yaratıcılığı tetikler, yatıştırıcı özelliği bulunur. Eğitim hayatında etkisi çokça görülmüştür.

Pembe

Kırmızının beyazla karışımıyla oluşan pembe renginin de rahatlatıcı etkisi bulunmaktadır. Fakat psikolojik olarak çok güçlü olması, yoğun kullanımda yorucu ve bunaltıcı etkilere sebebiyet verir. Sosyallik sorunu olan, çekingen çocukların odalarında yoğun pembe kullanımı, onları daha içe kapanık bir hale getirebilir. Enerji veren bir renk değildir. Aktif olan çocuklarda sakinlik için tercih edilebilir.

Kahverengi

Doğayı temsil eder. Çocuk odalarında yoğun kullanımdan ziyade aksesuarlar bu tonda tercih edilebilir. Ergenlik döneminde sorumluluk arttırdığı gözlemlenmiştir.

Beyaz

Her ne kadar temizliği ve saflığı temsil etse de, tek kullanımı psikolojik olarak eksik uyarımdır. Beyaz ile diğer renkler kombin edildiğinde güzel sonuçlar edinilebilir.

Siyah

Çocukların yaşam alanlarında siyah kullanımı uygun değildir. Pedagoglar, çocukların korkularını ve endişelerini resmettiklerinde kullandıkları rengin siyah olduğunu, uzmanların onların ruh hallerini anlamalarına yardımcı olmak açısından çocuklara çizdirdikleri resimlerde korku, kaygı ve şiddeti temsil eden tüm çizimlerin kırmızı ve siyah renklerini tercih ettikleri gözlemlenmiştir. Bulundukları ortamlarda siyah renginin kullanılmasından kaçınılmalıdır.

Renklerin etkilerinden yararlanıp, insan psikolojisine ve sağlığına iyi gelen iyileştirmelere başvurabiliriz. Kaynak: Filli Boya, "Filli Boya Çocuklarda Renk Etkisi", https://www.filliboya.com/ebulten/2017/Filli_Boya_Cocuklarda_Renk_Etkisi.pdf